فرآیند تولید ورق گالوانیزه فولاد دشتستان
ورق گالوانیزه محصولی است که به دلیل مقاومت بالا کارکرد فراوانی در صنعت فولادسازی دارد و شیوه ساخت این فرآورده با توجه به بودجه و تکنولوژی موجود در هر کارخانه متفاوت است. مجموعه‌ی فولاد دشتستان یکی از مهم‌ترین تولیدکننده‌ها در حوزه‌ی ورق‌های فولادی است که توانسته تاکنون محصولات با کیفیتی را به بازار عرضه کند. این شرکت با استفاده از فناوری‌ها و الگوهای استاندارد تولید ورق‌های آهنی در سطح جهانی به ۵ شرکت تأثیرگذار در حوزه صنعت فولاد قرار گیرد. مراحل ساخت این ورق به شرح ذیل است:
۱. تأمین مواد اولیه
این شرکت ورق‌های سرد مورد نیاز خود را عمدتاً از شرکت‌های فولاد مبارکه و فولاد غرب‌آسیا دریافت می‌کند. با این حال، سهمیه تخصیص یافته از فولاد مبارکه تنها حدود ۰.۱ ظرفیت فاز اول کارخانه (۳۰۰ هزار تن) را پوشش می‌دهد که این میزان برای تأمین نیازهای تولیدی کافی نیست. این محدودیت باعث شده شرکت ناگزیر بخشی از مواد اولیه خود را از بازار آزاد تهیه کند که این امر هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد.
۲. روند گالوانیزاسیون گرم
سیر اصلی ساخت ورق گالوانیزه در فولاد دشتستان به طریق غوطه‌وری گرم انجام می‌شود که شامل مراحل زیر است:
الف) آماده‌سازی سطح ورق
- چربی‌زدایی: ورق فولادی در محلول قلیایی شسته می‌شود تا آلودگی‌های روغنی و چربی‌ها از سطح آن پاک شود.
- اسیدشویی: ورق در محلول اسید کلریدریک غوطه‌ور می‌شود تا اکسیدها و زنگ‌زدگی‌های سطحی برطرف شود.
- فلاشینگ: سطح ورق با آب شسته شده و خشک می‌شود تا از باقی‌ماندن اسید جلوگیری شود.
ب) عملیات گالوانیزاسیون
- ورق آماد ه‌شده از طریق کوره پیش‌گرم به دمای حدود ۴۵۰ الی۴۶۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد.
- سپس ورق وارد حوضچه روی مذاب با دمای حدود ۴۵۰ سانتی‌گراد می‌شود.
- در این مرحله، واکنش بین آهن و روی منجر به تشکیل لایه‌های آلیاژی Fe-Zn می‌شود که به ترتیب از سطح ورق به سمت خارج شامل:
- لایه گاما
- لایه دلتا
- لایه زتا
- لایه خالص روی
ج) کنترل ضخامت پوشش
- پس از خارج شدن ورق از حوضچه روی، گازهای فشرده (عموماً هوا) از طریق نازل‌های هوفمان پوشش اضافی روی را از سطح ورق می‌زدایند.
- این فرآیند امکان کنترل دقیق ضخامت پوشش (بین ۶۰ تا ۲۰۰ گرم بر متر مربع) را مطابق با نیاز مشتری فراهم می‌کند.
د) خنک‌کاری و فرآیندهای تکمیلی
- ورق گالوانیزه شده از طریق سیستم خنک‌کننده آب‌پاش یا هوای اجباری سرد می‌شود.
- در صورت نیاز، عملیات اضافی مانند پاس‌دادن از طریق غلتک‌های تمیزکننده یا برس‌های سیمی برای بهبود کیفیت سطح انجام می‌شود.
۳. آزمایش کنترل کیفیت
این مجموعه با تأکید بر کیفیت به عنوان اولویت اصلی، سیستم‌های کنترل کیفیت پیشرفته‌ای را پیاده‌سازی کرده است:
- آزمایش‌های مکانیکی (کشش، خمش، سختی)
- آزمایش‌های متالورژیکی (ضخامت پوشش، چسبندگی)
- بازرسی ظاهری (ترک، حباب، ناهمواری)
- آزمایش‌های مقاومت به خوردگی (نمک پاش، رطوبت ثابت)
۴. ساخت محصولات خاص
این مجموعه توانایی تولید نازک‌ترین ورق‌های گالوانیزه ایران با ضخامت ۰٫۲ میلی‌متر را دارد که پیش از این به‌صورت وارداتی تأمین می‌شد. این شرکت همچنین می‌تواند ورق‌های با ضخامت‌های ۰٫۲۲، ۰٫۲۵ و ۰٫۲۷ میلی‌متر را تولید کند.
معرفی فناوری‌ها و تجهیزات فولاد دشتستان
این شرکت از تجهیزات پیشرفته چینی با کیفیت بسیار بالا در خط تولید خود استفاده می‌کند. برخی از ویژگی‌های فناورانه این خط تولید شامل:
- سیستم بازیابی و تصفیه گازهای آلاینده: تمام گازهای آلاینده جذب و تصفیه شده و گرمایش حاصل از آن در بویلرها مورد استفاده مجدد قرار می‌گیرد.
- سیستم کنترل اتوماتیک ضخامت پوشش.
- کوره‌های پیش‌گرم با راندمان انرژی بالا.
- سیستم‌های اندازه‌گیری آنلاین.
استانداردها و مشخصات فنی محصولات فولاد دشتستان
ورق‌های گالوانیزه تولیدی در این مجموعه مطابق با استانداردهای بین‌المللی تولید می‌شوند:
- استاندارد ملی ایران.
- استاندارد اروپایی EN 10346.
- استانداردهای ISO 9001:2015 برای سیستم مدیریت کیفیت.
مشخصات فنی اصلی محصولات شامل:
- ضخامت ورق: ۰٫۲ تا ۱٫۵ میلی‌متر.
- عرض ورق: ۶۰۰ تا ۱,۲۷۰ میلی‌متر.
- جرم پوشش روی: ۶۰ تا ۲۰۰ گرم بر متر مربع.
- انواع گریدهای فولادی: DX51D, DX52D, DX53D
چالش‌های آسیب‌زننده در مراحل تولید
شرکت فولاد دشتستان با برخی چالش‌های تولید مواجه است که می‌تواند به روند ساخت محصولات آن الخصوص ورق گالوانیزه تأثیرات منفی بگذارد. مهم‌ترین این مشکلات عبارتند از:
- محدودیت در تأمین مواد اولیه: سهمیه تخصیص یافته ورق سرد (۱۰۰۰-۱۲۰۰ تن) پاسخگوی نیازهای تولید نیست.
- نیاز به توسعه زمین: برای تکمیل فازهای بعدی به حدود ۲۰ هکتار زمین اضافی نیاز دارد.
- تأمین انرژی: با وجود دریافت ۷ مگاوات برق و موافقت با ۷ مگاوات دیگر، نیاز به توسعه زیرساخت‌های انرژی دارد.
