لوله مانیسمان چیست و کاربرد های آن
لوله مانیسمان به عنوان یکی از مهمترین لوله ها در صنایع مختلف شناخته می شود. به طور کلی لوله ها از تجهیزات صنعتی بسیار پرکاربرد هستند که برای ذخیره و انتقال سیالات، ایجاد مخازن تحت فشار و…. مورد استفاده قرار می گیرند. لوله ها را می توان بسته به جنس، کاربرد، شیوه ساخت و نحوه اتصالات در گروه های مختلفی دسته بندی کرد. دسته بندی لوله ها از نظر جنس شامل دو گروه لوله های فلزی و غیر فلزی می باشد. از مهمترین لوله های غیر فلزی در صنعت می توان به لوله های بتنی، پلیمری، شیشه ای و سفالی اشاره کرد. لوله های چدنی، فولادی، سربی ، مسی، مانیسمان، آلومینیومی نیز از مهمترین لوله های فلزی در صنایع می باشند.
لوله های فلزی در دو شکل مختلف درزدار و بدون درز تولید می شوند. لوله مانیسمان از سری لوله های فلزی بدون درز به شمار می رود. تفاوت اصلی لوله های درزدار و بدون درز در شیوه ساخت آن ها می باشد. در ساخت لوله های درزدار از جوش های مارپیچ یا مستقیم استفاده می شود.
در چند دهه اخر با در نظر گرفتن رشد بی سابقه تاسیسات و ساخت ساز ها، تقاضای صنایع به طور چشمگیری افزایش یافته است و میزان تولیدات لوله بسیار بیشتر از گذشته می باشد. در این بین لوله های فولادی بیشترین کاربرد را در صنایع مختلف دارند. این لوله ها در سیستم تهویه، تاسیسات حرارات مرکزی، انتقال روغن و نفت در فشار پایین مورد استفاده قرار می گیرند و همچنین لوله های فولادی گالوانیزه در آبرسانی کاربرد دارند.
لوله مانیسمان، که به نوعی زیر مجموعه ای از لوله های فولادی هستند، در صنایع نفت و گاز کاربرد فراوانی دارند. به همین دلیل این لوله ها همواره مورد توجه بسیاری از سرمایه گذاران این حوزه قرار می گیرد.
لوله های مانیسمان چه کاربردی دارند ؟
همانطور که پیش تر نیز به آن اشاره کردیم، لوله مانیسمان از لوله های فولادی بدون درز می باشد. در ساخت این لوله ها از جوش استفاده نمی شود به همین دلیل استحکام بالایی دارند. اهل صنعت و کسانی که در این حوزه اطلاعات دارند می دانند که هر چقدر هم فرآیند جوشکاری دقیق و اصولی انجام شود، باز هم احتمال ترک خوردن و نشتی وجود دارد. بنابراین در شرایط برابر لوله های بدون درز به مراتب مستحکم تر از لوله های درزدار هستند.
با توجه به استحکام بالای لوله مانیسمان گالوانیزه و ضریب نشتی پایین آن، این لوله بهترین گزینه برای انتقال سیالات حساس و مهم می باشد. لوله های مانیسمان در برابر نیرو های خارجی بسیار مقاوم هستند و بیشتر در صنایعی که امکان اتصال در آن ها دشوار است، استفاده می شوند.
از جمله کاربرد های لوله مانیسمان می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- تاسیسات مبدل های حرارتی و گرمایی
- نقل و انتقال نفت و گاز
- خط استخراج پالایشگاه ها و صنایع پتروشیمی
- آبرسانی صنعتی
- سیستم آبرسانی در کشاورزی
- عایق کردن کابل های برق فشار قوی در نیروگاه های تولید انرژی
ابعاد لوله های مانیسمان
به طور کلی ابعاد لوله مانیسمان تحت تاثیر ضخامت و یا رده خود می باشد. به طور کلی لوله های بدون درز در رده های متنوعی تولید می شوند. رده بندی لوله های مانیسمان در سه روش، به صورت زیر انجام می شود.
- این لوله ها بر اساس استاندارد ANSI B36 APL5L، مطابق ضخامتی که دارند رده بندی می شوند.
- این لوله ها بر اساس استاندارد ANSI که یک فرمول کلی برای لوله های فولادی بدون درز می باشد، رده بندی می شوند. در این روش لوله های در هشت رده، دسته بندی می شوند
- این لوله ها براساس وزن کلی، رده بندی می شوند. در این رده بندی سه دسته استاندارد ( STD )، سنگین ( XS )، فوق سنگین ( XXS ) قرار دارد.
لوله مانیسمان در شاخه های 12 و 6 متر با قطر 1.2 تا 36 میلی متر تولید می شوند. وزن این لوله ها نیز متناسب با ضخامت، قطر و طول آن ها متغیر می باشد.
بررسی انواع لوله مانیسمان
انواع رایج و پرکاربرد لوله مانیسمان به این شرح است :
- لوله های رده 20 : لوله های این رده در ابعاد 1 تا 12 اینچ و ضخامت 2 تا 6 میلی متر تولید می شوند. وزن لوله مانیسمان رده 20 مطابق دیگر مشخصات آن تا 300 کیلوگرم افزایش می یابد.
- لوله های رده 40 : این نوع لوله ها در ابعاد 1 تا 12 اینچ و ضخامت 2 تا 10 میلی متر تولید می شوند و وزن آن ها تا 500 کیلوگرم می باشد.
- لوله های رده 60 : لوله مانیسمان رده 60، در ابعاد 8 تا 24 اینچ تولید می شود و برخلاف دیگر نمونه ها، میزان تقاضا برای پایین است.
- لوله های رده 80 : این لوله ها در ضخامت 3 تا 9 میلی متر تولید می شوند. سایز لوله های این رده بسیار متنوع است و در وزن های 9 تا 150 کیلوگرم در بازار موجود می باشند.
- لوله های رده 120 : لوله مانیسمان 120 بالاترین رده این نوع لوله ها است و وزن آن در مقایسه با رده های دیگر بسیار بالا می باشد . از این لوله در صنایع خاص استفاده می شود.
استاندارد ساخت لوله مانیسمان
انواع رایج و پرکاربرد لوله مانیسمان به این شرح است :
استاندارد ها و گواهی های متنوعی برای ساخت لوله مانیسمان وجود دارد. تمامی تولیدات صنعتی باید بر اساس استاندارد های ارائه شده توسط کارخانه ها تولید شوند. وجود هر گونه مغایرت در فرآیند ساخت آن ها، تخلف می باشد و محصول نهایی کاربردی و دقیق نیست. لوله های مانیسمان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. به طور کلی دو استاندارد برای لوله های فلزی بدون درز ارائه شده است که ساخت لوله های مانیسمان نیز تابع آن ها می باشد.
- استاندارد ASME B36.10 ( برای لوله های فولادی )
- استاندارد ASME B36.19 ( برای لوله های استیل )
در هر دو نوع استاندارد، بازه خاصی برای هر کدام از مشخصات لوله ها مانند ضخامت، قطر، طول و… تعیین شده است. تمامی تولید کنندگانی که ادعا می کنند، محصول آن ها بر اساس استاندارد های مشخص شده به بازار عرضه شده است، باید محصولات خود را در ابعاد و بازه های که از قبل مشخص شده، تولید کنند.
لوله های مانیسمان چگونه ساخته می شوند ؟
چرخه تولید لوله های درزدار بسیار ساده تراز لوله های بدون درز می باشد. برای ساخت لوله های درزدار کافی است که ورق های فلزی در ابعاد مورد نظر برش داده شوند و پس از استوانه شدن، بهم متصل شوند. اما فرآیند تولید لوله های بدون درز پیچیده تر می باشد. از آنجایی که این لوله های بیشتر برای صنایع حساس و مهم استفاده می شوند، ساخت آن ها به مراتب دشوارتر و مهم تر است.
در ساخت لوله مانیسمان نیز همانند دیگر لوله های بدون درز، از تکنیک های Extruding یا بیرون آمدگی استفاده می شود. فرایند ساخت لوله های مانیسمان شامل 4 مرحله است.
- ۱- آماده سازی مواد اولیه : برای ساخت لوله های بدون درز از شمش های فولادی و یا مقاطع چهارگوش فولادی استفاده می شود.
- ۲- برش و گرمادهی : مواد اولیه وارد خط تولید می شوند و در ابعاد مشخصی برش می خورند. سپس در کوره ها گرمادهی آغاز می شود. پس از نرم شدن فولاد، این مواد طی فرآیند شنبه کاری چرخشی، شکل لوله ای به خود می گیرند.
- ۳- تاب گیری : پس از شنبه کاری نوبت به تاب گیری می رسد. در این مرحله سر و ته لوله بر اساس ابعاد مشخص شده، تعیین می شود.
- ۴- ارزیابی و بسته بندی : لوله های تولید شده در مرحله ارزیابی بررسی می شوند و نمونه های بی کیفیت جدا می شوند. سایر لوله ها نیز در ابعاد مختلف بسته بندی می شوند.
از این روش برای از بین بردن زنگ زدگی داخل لوله از جمله لوله مانیسمان استفاده میشود