آهن اسفنجی: ماهیت، کارکرد و شیوه تولید

به طور کلی، تولید صنعتی آهن به طور مستقیم از سنگ معدن(احیای مستقیم آهن و تولید آهن اسفنجی) در دهه 1970 ظاهر شد. اولین تأسیسات برای احیای مستقیم آهن ناکارآمد بود و محصول نهایی دارای مقدار نسبتاً زیادی ناخالصی بود. استفاده گسترده از این فرآیند در دهه 1980 آغاز شد. زمانی که گاز طبیعی به طور گسترده در مجتمع معدنی و متالورژی مورد استفاده قرار گرفت، که به طور ایده‌آل برای احیای مستقیم سنگ آهن مناسب بود. لازم به ذکر است که تغییرات تکنولوژیکی که در دهه 1990 رخ داد به طور قابل توجهی سرمایه و میزان انرژی فرآیندهای مختلف کاهش مستقیم آهن را کاهش داد و در نتیجه جهشی جدید در تولید محصولات DRI ایجاد کرد که تا به امروز ادامه دارد.

ماهیت و خصایص

 (Direct Reduced Iron) محصولی است که در نتیجه احیای سنگ آهن، بدون ذوب آن در دمای کمتر از 1200-1000 درجه سانتی‌گراد به دست می‌آید. از آنجایی که تغییرات حجمی در این ماده در حین احیا نسبتا کم است، چگالی این ماده کمتر از چگالی ماده خام و دارای تخلخل زیاد است. معمولاً چگالی ظاهری این ماده، توده‌ای 2-4 گرم بر سانتی‌متر مکعب و دارای تخلخل 50-80 درصد است. شایان ذکر است که سطح بسیار توسعه یافته و تخلخل بالای این ماده موجب افزایش اکسید شدن آن در طول ذخیره‌سازی و حمل‌ونقل تحت شرایط نامساعد جوی می‌شود.

واکنش احیا در فرآیند تولید Direct Reduced Iron

واکنش احیا به طور موثر فقط بر روی سطح ذرات سنگ معدن جامد رخ می‌دهد. بنابراین مصالحه خاصی بین ماده خام (شکل گرد و غبار یا متخلخل) و محصول نهایی (گلوله های متخلخل، بریکت ها، “نگت ها” و … ) مورد نیاز است. در نظر داشته باشید که تمام روش های مؤثر برای احیای مستقیم آهن با کیفیت بالا در واقع از یک فرآیند واحد استفاده می‌کنند: سنگ آهنی غنی (سنگ آهن یا گندله‌ آهن با محتوای آهن حداقل 70٪) که در دماهای بالا به محصولی با مقدار آهن 85-90٪ یا بیشتر، تبدیل می‌شود. در واقع ترکیب و فرمول شیمیایی آهن اسفنجی عمدتاً متشکل از مقدار زیادی آهن و مقداری کربن است.

روش ساخت و عرضه

به طور کلی ساخت این ماده، روشی برای پالایش سنگ آهن از طریق واکنش آن با مخلوط‌های گازی برای حذف اکسیژن از طریق فرآیند احیا است. لازم به ذکر است که سنگ آهن، یک ترکیب شیمیایی از آهن و اکسیژن به نام اکسید آهن است که شبیه زنگ است. در دمای بالای 1800 درجه فارنهایت، اکسیژن مولکولی را می‌توان با عبور مخلوطی از هیدروژن و مونوکسید کربن از سنگ معدن (که سنگ معدن را به آهن تصفیه شده تبدیل می‌کند) از آهن خارج کرد.

در نظر داشته باشید که در روند  Direct Reduced Iron، استفاده از دماهای بالا برای آزاد کردن اکسیژن از آهن و اجازه دادن به آن برای واکنش با هیدروژن و مونوکسید کربن برای تشکیل آب و دی‌اکسید کربن مورد نیاز است. تولید این محصول می‌تواند در انواع مختلفی از راکتورها انجام شود. در واقع، شکل‌ها و طرح‌های راکتورها بسیار متنوع است که از آن جمله می‌توان به کوره لوله‌ای دوار یا کوره شفت اشاره کرد. اما روش معمول تولید این محصول، استفاده از کوره دوار افقی است. این تجهیزات یک درام افقی گرم شده با زاویه کمی از سطح است که به سنگ آهن اجازه می‌دهد تا با چرخش درام، به آرامی از یک سر به سر دیگر حرکت کند. در این کوره، درام گرم می‌شود و گازها از مرکز درام عبور می‌کنند تا سطح اکسیژن کاهش یابد.

همچنین در نظر داشته باشید که در تولید این ماده می‌توان از اندازه‌های مختلفی از سنگ آهن ( از کلوخه تا گندله‌های آهن) استفاده کرد. شایان ذکر است که در تولید این محصول، کنترل دمای کوره نیز بسیار مهم است. چراکه در تولید این محصول، نیازی به این نیست که آهن تا نقطه ذوب خود گرم شود، بلکه فقط باید تا سطح مورد نیاز برای آزاد کردن اکسیژن گرم شود. آهن خروجی از فرآیند تولید آهن متخلخل تنها حاوی چند درصد ناخالصی از جمله مقدار کمی از فلزات دیگر موجود در سنگ آهن است.

مزایای آهن اسفنجی

مزایا و کاربردها

لازم به توضیح است که خلوص بالا و هزینه‌های عملیاتی نسبتاً کم، آهن اسفنجی را به یک ماده اولیه مهم برای تولید فولاد در کوره‌های بلند تبدیل ساخته است. در این کوره‌ها، راندمان کوره از طریق استفاده از سنگ‌ معدن‌هایی دارای محتوی کم اکسیژن بهبود می‌یابد. و همین امر آن را به ماده خام کارآمدتری نسبت به سنگ خام، جهت استفاده در این کوره‌ها تبدیل کرده است.

همچنین استفاده از این ماده در ذوب فولاد (عمدتاً در کوره های قوس الکتریکی) ساخت با کیفیت‌ترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین فلز (با میزان انرژی نسبتاً کم و سازگار با محیط زیست) را ممکن می‌سازد. و از این نظر برای تحقق نیاز صنایع مختلفی همچون مهندسی مکانیک (هواپیما، کشتی‌سازی و…) بسیار کارساز است.

فرایند خالص سازی آهن اسفنجی

روند خالص‌سازی

شایان ذکر است که این ماده را می‌توان پس از واکنش احیا، با عبور دادن آهن سرد شده از جداکننده‌های مغناطیسی و با استفاده از آهن‌ربا، خالص‌سازی کرد. به این صورت که سنگ معدن از راکتور خارج شد، آهن‌رباها می‌توانند این ماده را از هر گونه ناخالصی دور کنند. این مرحله به ویژه زمانی مهم است که از زغال سنگ به‌عنوان عامل کاهنده استفاده می‌شود. زیرا کربن واکنش داده شده ممکن است حاوی کربن غیرفلزی و سایر ناخالصی‌ها باشد. در نظر داشته باشید که حذف این ناخالصی‌ها موجب بهبود بیشتر کارایی کوره بلند شده و در مراحل بعدی نیاز به پردازش کمتری دارد.

لیست قیمت‌ها و نحوه خرید

در نهایت لازم به یادآوری است که در صورت نیاز به خرید آهن اسفنجی، می‌توانید با مشاورین فروش آهن معدن تماس حاصل فرمایید. در نظر داشته باشید که رسالت اصلی آهن معدن، جلب تعهد و وفاداری مشتریان به این مجموعه بوده و متخصصین آن همواره در راستای تحقق این رسالت گام برمی‌دارند. این مجموعه همواره به مشتریان خود اطمینان می‌دهد که تنها با یکبار خرید از محصولات این مرکز، به یکی از مشتریان ثابت آهن معدن تبدیل خواهند شد؛ بنابراین به خرید از این مجموعه اعتماد کرده و با اطمینان خاطری تمام، فرایند خرید این ماده را پیگیری نمایید.

نتیجه‌گیری

این ماده از طریق نرمه(کنسانتره) سنگ آهن صورت می‌گیرد، به‌عنوان ماده اولیه در جهت ساخت فرآوره‌های فولادی و آهنی استفاده می‌شود. از آنجایی که میزان تولید این ماده در کشور بالاست؛ موجب شده تا قیمت این محصول کاهش یافته و بدل به ماده‌ای به صرفه و صادراتی شود. همچنین لازم به ذکر است که قیمت این کالا وابسته به اوضاع اقتصاد بین‌المللی است که به همین دلیل قیمت و عرضه ماده را باید با توجه شرایط‌های گوناگون بررسی کرد تا بتوان بیشترین بهره را از این ماده برد.

ارتباط با آهن معدن
نظرتان راجع به این نوشته

شاید این نوشته نیز مورد علاقه شما باشد

دیدگاه کاربران در رابطه با
آهن اسفنجی: ماهیت، کارکرد و شیوه تولید
رسول

سلام وقت بخیر
یه سوال داشتم درباره همین آهن اسفنجی
میخواستم بدونم تفاوت این بریکت با آهن اسفنجی در چه چیزی هست؟ چون تا جایی که من عکس هاشون رو دیدم کاملا شبیه به هم دیگه هستند!! خیلی ممنون

سلام رسول عزیز روزت بخیر
اگر دقت بیشتری میکردید متوجه تفاوتهاسون می‌شدید. البته تفاوت های ظاهری که باید دقت کنید تا بفهمید
آهن اسفنجی همونطور که از اسمش پیداست شکلی اسفنج طور داره ولی بریکت کمی متراکم تره و اگر به صورت کلی بخوام بهت بگم آهن اسفنجی از سنگ آهن تولید می‌شه یا به عبارت دیگر از احیای سنگ آهن تولید می‌شه اما بریکت از خود آهن اسفنجی تولید می‌شه حال هر کدوم مصارف خودشون رو دارن که در همین مقاله مصارف و مزایا آهن اسفنی قرار داده شده

ارتباط با ما
بستنباز کردن