جدول وزن ورق آهن | فرمول محاسبه + مثال و جدول‌های کاربردی
چرا وزن ورق مهم است؟
- قیمت‌گذاری: در بازار ایران، اغلب خرید و فروش بر اساس کیلوگرم انجام می‌شود.
- حمل‌ونقل و ایمنی: دانستن وزن برای انتخاب لیفتراک/جرثقیل و رعایت ایمنی ضروری است.
- طراحی و اجرا: وزن سازه روی بار مرده و هزینه‌های نصب اثر می‌گذارد.
- کنترل کیفیت: وزن واقعی می‌تواند نشانه‌ای از تلرانس ضخامت و کیفیت تولید باشد.
فرمول استاندارد محاسبه وزن ورق
وزن (کیلوگرم) = طول (m) × عرض (m) × ضخامت (m) × چگالی (kg/m³)
چگالی (Density) فولاد کربنی معمولی ≈ 7850 kg/m³
برای ورق گالوانیزه یا رنگی، اختلاف وزن لایه پوشش ناچیز است (برای محاسبات روزمره می‌توان همان 7850 در نظر گرفت).
میان‌بُر کاربردی (برای هر مترمربع)
وزن هر مترمربع (kg/m²) ≈ ضخامت (mm) × 7.85
چرا؟ چون 1 میلی‌متر = 0.001 متر → 0.001 × 7850 = 7.85 kg/m².
جدول وزن هر مترمربع بر حسب ضخامت
| ضخامت (میلی‌متر) | وزن هر مترمربع (کیلوگرم) |
|---|---|
| 0.5 | 3.93 |
| 0.7 | 5.50 |
| 0.8 | 6.28 |
| 1.0 | 7.85 |
| 1.2 | 9.42 |
| 1.5 | 11.78 |
| 2.0 | 15.70 |
| 2.5 | 19.63 |
| 3.0 | 23.55 |
| 4.0 | 31.40 |
| 5.0 | 39.25 |
| 6.0 | 47.10 |
| 8.0 | 62.80 |
| 10.0 | 78.50 |
نکته: برای ورق Stainless Steel (استنلس استیل) یا آلیاژهای خاص، چگالی کمی متفاوت است؛ اما برای فولاد کربنی رایج، این جدول بسیار دقیق و کاربردی است.
نمونه‌محاسبه برای ابعاد رایج
مثال 1: ورق 1×2 متر، ضخامت 1 میلی‌متر
مساحت = 1 × 2 = 2 m²
وزن هر m² (1mm) = 7.85 kg
وزن کل = 2 × 7.85 = 15.7 kg
مثال 2: ورق 1.25×2.5 متر، ضخامت 2 میلی‌متر
مساحت = 1.25 × 2.5 = 3.125 m²
وزن هر m² (2mm) = 15.7 kg
وزن کل = 3.125 × 15.7 = 49.06 kg
مثال 3: ورق 1.5×6 متر، ضخامت 8 میلی‌متر
مساحت = 1.5 × 6 = 9 m²
وزن هر m² (8mm) = 62.8 kg
وزن کل = 9 × 62.8 = 565.2 kg
تبدیل Gauge (گیج) به میلی‌متر و وزن تقریبی
Gauge سیستم آمریکایی اندازه‌گیری ضخامت ورق است. دقت کنید که جدول برای فولاد/گالوانیزه با آلومینیوم فرق دارد. اعداد زیر تقریبی برای فولاد هستند:
| Gauge | ضخامت تقریبی (میلی‌متر) | وزن هر مترمربع (کیلوگرم) |
|---|---|---|
| 24 | ~0.60 | ~4.71 |
| 22 | ~0.80 | ~6.28 |
| 20 | ~1.00 | ~7.85 |
| 18 | ~1.20 | ~9.42 |
| 16 | ~1.50 | ~11.78 |
| 14 | ~2.00 | ~15.70 |
| 12 | ~2.50 | ~19.63 |
پیشنهاد عملی: اگر تامین‌کننده ضخامت را Gauge اعلام کرد، حتماً کولیس/ضخامت‌سنج بزنید؛ «دیدن یک بار، بهتر از شنیدن صد بار».
وزن ورق رول (Coil) چگونه حساب می‌شود؟
وزن کویل ≈ عرض (m) × ضخامت (m) × طول نوار (m) × 7850
اگر طول را ندارید و فقط قطر بیرونی/داخلی را می‌دانید، می‌شود از فرمول حجم حلقه استفاده کرد، اما در عمل بیشتر طول نوار یا وزن باسکولی ملاک است. برای برآورد سریع، از تامین‌کننده «میانگین طول بر هر میلی‌متر ضخامت» را بگیرید.
نکات انتخاب ورق: گرم، سرد، گالوانیزه، رنگی، قلع‌اندود
- Hot Rolled (نورد گرم): تلرانس بالاتر، سطح نسبتاً خشنتر، مناسب سازه/صنعت. (مثلاً ورق سیاه)
- Cold Rolled (نورد سرد): سطح صاف، تلرانس دقیقتر، مناسب لوازم خانگی، فرمینگ و نقاشی.
- Galvanized (گالوانیزه): مقاومت خوردگی بالاتر به‌خاطر پوشش روی/زینک.
- Color Coated (رنگی): ورق گالوانیزه با پوشش رنگ کورهای (Electrostatic) برای سقف/سوله/نمای ساندویچپانل.
- Tinplate (قلع‌اندود): پوشش قلع؛ کاربرد در بستهبندی قوطی و صنایع غذایی.
خطاهای رایج در محاسبه وزن
اشتباه واحدها (میلی‌متر به‌جای متر).
غلط گرفتن چگالی؛ برای فولاد کربنی 7850 را بگیرید.
بی‌توجهی به ابعاد واقعی (مثلاً ورق ۱.۲۵×۲.۵ با ۱×۲ اشتباه گرفته می‌شود).
فرض یکنواختی ضخامت برای رول‌های با تلرانس بالا.
نادیده گرفتن پوشش در پروژه‌های حساس (گالوانیزه/رنگی) — معمولاً اختلاف ناچیز است، اما در پروژه‌های دقیق باید لحاظ شود.
جمع‌بندی
برای محاسبه وزن ورق واقعاً کافی است فرمول «طول × عرض × ضخامت × 7850» را به‌خاطر بسپارید. برای سرعت بیشتر، از «وزن هر مترمربع = ضخامت (mm) × 7.85» استفاده کنید. با این دو میان‌بُر، تصمیم‌های خرید، لجستیک و طراحی شما حساب‌شده‌تر می‌شود. «چوبِ خطِ حساب را گم نکنیم»؛ وزن دقیق یعنی قیمت دقیق، برنامه‌ریزی دقیق و خیال راحت.
سوالات متداول
وزن (کیلوگرم) = طول (m) × عرض (m) × ضخامت (m) × 7850.
حدود 7.85 کیلوگرم بر مترمربع.
مساحت 2 m² × 15.7 = 31.4 کیلوگرم.
به‌صورت محاسبه‌ای، نه (اختلاف پوشش ناچیز است). برای پروژه‌های دقیق، وزن واقعی را باسکول کنید.
یکسان نیست و تقریبی است (برای فولاد: 20≈1mm، 18≈1.2mm…).
